ورق گالوانیزه چیست و چه کاربردی دارد
برای این که بدانید ورق گالوانیزه چیست و چه کاربردهایی دارد ابتدا باید با فرایند گالوانیزاسیون آشنا شوید. یکی از روشهای پوشش دهی فلزاتی چون آهن و فولاد که در برابر رطوبت و مجاورت هوا دچار اکسیدگی و پوسیدگی میشوند گالوانیزاسیون است. این عمل با فرو بردن و غوطه ور کردن قطعاتی مانند ورقهای فلزی به درون وان حاوی فلز روی مذاب صورت میگیرد. این روش عایق کاری بیش از 150 سال قدمت دارد. روی دارای خاصیت مقاومت بسیار بالا در برابر تجزیهی طبیعی است.
پیدایش فلزاتی چون آهن و فولاد موجب تغییرات بسیار مهمی در زندگی انسانها شده است. این ماده به دلیل برخورداری از خواصی چون سهولت در تولید و استخراج، دوام و مقاومت و… تقریبا در تمام صنایع مورد استفاده قرار میگیرد. فولاد نقش بسیار مهمی در تمام پیشرفتهای بشر داشته است. اما آهن و فولاد یک ضعف بزرگ دارند و آن پوسیدگی و خوردگی است. آهن در مجاورت هوا، اکسیژن را جذب میکند. اکسیژن با آهن ایجاد واکنشهای شیمیایی کرده و در نهایت ساختار آهن یا فولاد را به طور کلی از بین میبرد.
با توجه به این موضوع از فلز روی جهت پوشش سایر فلزات استفاده میشود. در این روش ورق فلزی از وان پر شده با مذاب روی در دمای 460 درجه سانتی گراد عبور داده میشود. پس از خروج قطعه به همراه لایهی ایجاد شده با روی، سرد شده و با قرار گرفتن در مجاورت هوا با اکسیژن و کربن واکنش نشان میدهد. این فرایند بر مقاومت آن میافزاید. در ادامهی این مطلب قصد داریم در زمینهی تاریخچه پیدایش ورق گالوانیزه صحبت کنیم و این محصول را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم.
امروزه از روش گالوانیزاسیون برای ایجاد پوشش قطعات فلزی استفاده میشود.
تاریخچه پیدایش ورق گالوانیزه چیست
برای اینکه بدانیم ورق گالوانیزه چیست، ابتدا باید با تاریخچهی اختراع روش گالوانیزاسیون آشنا شویم. انجام عمل گالوانیزاسیون ورقهای فلزی به 300 سال پیش باز میگردد. شیمیدانی به نام پی جی مالوین به هنگام انجام آزمایشات به طور اتفاقی متوجه شد که پس از فرو بردن یک قطعهی فلزی درون فلز روی ذوب شده، لایهای از روی بر سطح قطعه تشکیل شده است. این تجربه اولین عایق سازی فلز با استفاده از فلز روی یا به اصطلاح گالوانیزه به طور اتفاقی بود. دکتر پی جی مالوین در سال 1742 مقالهای در زمینهی فرایند گالوانیزه به آکادمی سلطنتی فرانسه ارائه نمود و در آن به طور کامل فرایند عایقکاری فلزات با استفاده از روی را شرح داد. روی به دلیل مقاومت بالا در برابر پوسیدگی، از آهن و فولاد محافظت میکند و عمر آن را به طرز چشمگیری افزایش میدهد. در ابتدا فرایند گالوانیزاسیون بر روی ظروف فلزی آشپزخانه مورد استفاده قرار گرفت. این نوع ظروف در اواخر قرن هجدهم میلادی بسیار مورد توجه قرار گرفتند.
- سر همفری دیوی در سال 1824 طی یک آزمایش اثبات نمود که اتصال جریان الکتریکی به دو فلز متفاوت و نا همگون که در آب غوطه ور شدهاند موجب ایجاد خوردگی در یکی از قطعات فلزی میشود. قطعهی دیگر که از مقاومت بالاتری برخوردار است پایداری بیشتری از خود نشان میدهد. با توجه به این نتایج سر همفری دیوی پیشنهاد نمود که میتوان با اتصال و جایگزینی قطعات روی و مس از پوسیدگی بدنهی کشتیها جلوگیری کرد.
- در سال 1829 فردی به نام هنری پالمر که مالک یکی از شرکتهای بارانداز اسکله لندن بود توانست حق ثبت ورقهای فلزی موجدار را برای اولین بار دریافت کند. این اختراع شروعی بر طراحی صنعتی و پیشرفت گالوانیزاسیون فلزات دیگر شد.
- در سال 1836 شخصی به نام سورل در کشور فرانسه اولین نفری بود که قطعات فولادی صنعتی را با استفاده از روی مذاب عایق نمود.
- یک سال بعد یعنی در سال 1837 فرد دیگری به نام ویلیام کرافورد همین اختراع را در انگلستان به ثبت رسانید.
- در نهایت در سال 1844 برای اولین بار از قطعات فولادی گالوانیزه شده به طور عملی جهت ساخت ریل راهآهن شهر پمبروک داک کشور ولز استفاده شد. این اختراع تا جای کاربرد خود را به اثبات رساند که امروزه کشور انگلستان به طور سالانه 10 هزار تن روی جهت انجام فرایند گالوانیزه تولید میکند.
گالوانیزه از قطعات فلزی در برابر خوردگی و پوسیدگی به خوبی محافظت میکند.
روشهای گالوانیزاسیون ورق گالوانیزه چیست
امروزه از روش گالوانیزاسیون برای ایجاد پوشش انواع قطعات فلزی در بیشتر صنایع استفاده میشود. تا به امروز روشهای مختلفی برای گالوانیزاسیون ارائه گردیده که هر کدام از محاسن و معایبی برخوردار هستند. در پاسخ به پرسش، روشهای گالوانیزاسیون ورق گالوانیزه چیست، باید به گوییم که این فرایند به دو صورت که در ادامه به آنها اشاره شده است انجام میگیرد.
- گالوانیزه گرم: این روش قدیمیترین و رایجترین روش گالوانیسازیون به شمار میرود. در حقیقت این راهکار همان اولین و نخستین روشی است که برای اولین بار مورد استفاده قرار گرفت. در این روش قطعات فلزی فولادی و یا آهنی را درون یک حوضچه که از روی مذاب پر شده است فرو می برند. قطعات فلزی قبل از انجام عمل گالوانیزه باید به صورت کامل تمیز شده و از هر گونه آلودگی پاک گردند. دمای حوضچهی روی مذاب بیش از 460 درجه سانتی گراد است. پس از خارج کردن قطعات فلزی، لایهای از فلز روی بر سطح آنها تشکیل میشود. این لایه با قرار گرفتن در معرض هوا، اکسیژن را جذب میکند، اما برخلاف آهن دچار پوسیدگی نمیگردد بلکه سختتر میشود. در حقیقت اکسیژن با روی واکنش نشان میدهد و اکسید با دی اکسید وارد واکنش میشود و در نهایت کربنات روی تشکیل میگردد.
- گالوانیزه الکتریکی: یکی دیگر از روشهای گالوانیزاسیون، گالوانیزه الکتریکی است. در این روش با استفاده از جریان بسیار شدید الکتریکی برای جذب یونهای روی و ایجاد لایه بر روی ورقهای فلزی استفاده میشود. جریان الکتریکی با برهم زدن توازن بارهای منفی و مثبت یونهای روی موجب رسوب آنها بر روی قطعات فلزی میشوند. این نحوهی گالوانیزاسیون لایهای دقیق و ضخیم بر روی فلزات ایجاد میکند.
ورق گالوانیزه با هر شرایط جوی سازگاری دارد.
مزایای ورق گالوانیزه چیست
- دوام بسیار بالا: گالوانیزه از قطعات فلزی در برابر خوردگی و پوسیدگی به خوبی محافظت میکند. ورق گالوانیزه به دلیل مقاومت بسیار بالا و مقرون به صرفه بودن به وفور در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.
- قیمت مناسب: همانطور که پیشتر گفته شد گالوانیزه یک روکش بسیار مقاوم است که از فولاد و آهن در برابر نفوذ رطوبت و هوا به خوبی محافظت میکند. از این رو دیگر نیازی به رنگ آمیزی و ایجاد عایق رطوبتی بر روی ورق گالوانیزه نمیباشد. همین امر موجب میگردد که هزینهی نصب و نگهداری آن بسیار کاهش یابد. همچنین استفاده از مصنوعات فلزی مانند ورق گالوانیزه بسیار به صرفهتر از خرید ورقهای آلومینیومی و… است.
- قابل اعتماد: پوشش روی به دلیل فرایند گالوانیزاسیون بخشی از فولاد شده و به هیچ عنوان از آن جدا نمیگردد. به همین دلیل ورق گالوانیزه با هر شرایط جوی سازگاری دارد.
- هزینه پایین: تجارتی موفق است که بتواند محصولی با کیفیت و با هزینهی بسیار کم تولید کند. روش گالوانیزاسیون به صرفهترین و کم هزینهترین روش عایق کاری محسوب میشود. همچنین بهترین کیفیت را ارائه میدهد. هزینهی رنگ آمیزی سطوح فلزی به مراتب بیشتر از شیوهی گالوانیزه است، و نمیتواند به خوبی از قطعات فلزی محافظت نماید. روی فلزی ارزان قیمت در مقایسه با سایر فلزات مقاوم مانند طلا، نقره، مس، آلومینیوم و… است.
- پاسخگویی سریع: با تهیهی ورق گالوانیزه شده میتوانید هفتهها در زمان خود صرفه جویی کنید و توجه داشته باشید که رنگ آمیزی سطوح فلزی با توجه به میزان آن میتواند روزها و هفتهها به طول انجامد. فرایند گالوانیزاسیون در همان ابتدا و در کارخانه انجام میگیرد و قطعات جهت نصب و مونتاژ کاملا آماده میشوند.
- سهولت در بررسی کیفیت: ورق گالوانیزه به دلیل برخورداری از مقاومت بسیار بالا جهت استفاده در هر نوع منطقه جغرافیایی مناسب میباشد. این مزیت موجب میگردد که پروژههای صنعتی بتوانند به راحتی تمامی استانداردهای مورد نیاز را اخذ نمایند. علاوه بر آن مقاومت مکانیکی بسیار بالای ورق گالوانیزه این امکان را ایجاد میکند که بدون هیچ محدودیتی بتوان این قطعات را به تمام نقاط جهان حمل نمود. از ورق گالوانیزه می توان در مناطق و پروژههایی که در مجاورت دریا قرار دارند و حتی سکوهای نفتی استفاده نمود.
در صنعت ساختمان سازی از ورق گالوانیزه برای ساخت انواع ساندویچ پنلها استفاده میشود.
مصارف ورق گالوانیزه چیست
ورق گالوانیزه به صورت گسترده در صنایع مختلفی چون خودروسازی، تولید لوازم خانگی، ساختمانهای صنعتی، صنایع الکترونیک، تجهیزات ترافیکی و… مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه به چند نمونه از کاربردهای ورق گالوانیزه به صورت مختصر اشاره میکنیم.
- تولید لوازم خانگی: از ورق گالوانیزه در تولید لوازم خانگی مانند یخچال، کولر، لباسشویی، ظرفشویی و… به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر رطوبت و پوسیدگی استفاده میشود.
- صنعت الکترونیک: یکی دیگر از مصارف ورق گالوانیزه ساخت قطعات پوششی در صنایع الکترونیک است. ورق گالوانیزه به دلیل مقاومت بالا میتواند در برابر رطوبت، فشار و… از سیستمهای برقی و سیم کشیها محافظت کند.
- صنعت ساختمان: در صنعت ساختمان سازی از ورق گالوانیزه برای ساخت انواع ساندویچ پنلها استفاده میشود.
- تجهیزات ترافیکی: یکی از بیشترین مصارف ورق گالوانیزه در ساخت علائم و تابلوهای ترافیکی، گارد ریلها و… است.
- ساخت انبار و سیلو: سیلو نوعی انبار برای ذخیره سازی مواد غذای است. این نوع سازه به دو صورت فلزی و بتنی ساخته می شود. نوع فلزی سیلوها با استفاده از ورق گالوانیزه ساخته میشوند تا از ایجاد آلودگی ناشی از زنگ زدن آهن جلوگیری گردد.
در ساخت مخازن و صنایع میزان کیفیت و مقاومت ورق گالوانیزه بیشتر مد نظر قرار میگیرد.
نکات فنی در مورد خرید ورق گالوانیزه چیست
کاربرد ورق گالوانیزه
پیش از خرید ورق گالوانیزه، ابتدا باید کاربرد و نوع کاری که میخواهید انجام دهید در نظر بگیرید. نیازی نیست که گران قیمتترین ورق گالوانیزهی موجود در بازار را تهیه کنید. به عنوان مثال کیفیت ظاهری ورق گالوانیزه مورد استفاده در دکوراسیون و تزیینات بسیار حائز اهمیت است. از سوی دیگر در ساخت مخازن و صنایع میزان کیفیت و مقاومت بیشتر مد نظر قرار میگیرد. توجه به این نکات میتواند موجب صرفه جویی در هزینهها گردد.
کیفیت ساخت
هرچه میزان پوشش دهی ورق گالوانیزه با استفاده از روی بیشتر باشد به طبع از کیفیت بالاتری برخوردار است. در فرایند گالوانیزاسیون از سایر فلزاتی چون نیکل و آلومینیوم نیز استفاده میشود که موجب افزایش کیفیت و مقاومت محصول نهایی میگردد. فراموش نکنید که ورق پایه یا همان ورق فولادی باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد.
روش ساخت
روش ساخت ورق گالوانیزه در میزان کیفیت و قیمت آن بسیار تاثیرگذار است. استفاده از شیوهها و ابزارآلات متفاوت میتواند بر کیفیت محصول تاثیر بگذارد. همانطور که پیشتر گفته شد از دور روش گالوانیزاسیون گرم و الکتریکی در تولید ورق گالوانیزه استفاده میشود. ورقهای گالوانیزه که با استفاده از روش گرم تولید میشوند به دلیل غوطه ور شدن در روی مذاب از مقاومت بالاتری برخوردار هستند. از این رو قبل از خرید به نحوهی ساخت محصول توجه نمایید.
ضخامت، وزن و ابعاد
ورق گالوانیزه با مشخصات فیزیکی متفاوتی در بازار وجود دارند. از این رو باید ورق گالوانیزه را مطابق با نیاز خود انتخاب کنید تا میزان ضایعات به حداقل برسد و در هزینهها صرفه جویی شود.
